Mohaç Zaferi'nden 12 yıl sonra kazanılan Preveze Deniz Savaşı, Türk ordusunun denizlerde de gücünün doruğuna ulaştığını kanıtlayan bir savaştır. Türk ordusu Mohaç'ta bütün birleşik Avrupa ordularını yendiği gibi, Türk donanması da birleşik Avrupa donanmasını Preveze'de yenilgiye uğratmıştır.

Barbaros Hayreddin Paşa, Osmanlı devleti hizmetine girerek.

Kaptan-ı derya olduk­tan sonra.

Türkler ile Avrupa devletleri ara­sındaki deniz savaşları şiddetlendi. Osmanlı donanması Balear adalarını tahrip etti (1535);

Ege denizinde Venedik'in elinde bulunan adaları ele geçirdi;

Girit'in pek çok kale ve köyünü yağmaladı. Bunun üze­rine.

Papa ile Carlo V'in teşvikiyle İspan­ya, Venedik, Portekiz, Malta, Floransa do­nanmaları Türklere karşı birleştiler. Mey­dana gelen donanmanın başına Andrea Do­na getirildi.

Haçlı donanması Korfu ada­sında toplandı; daha sonra Preveze kale­sini kuşattı. Barbaros Hayreddin Paşa, Preveze düşman donanması tarafından bom­balandığı sırada.

İstanköy (Kos) körfezindeydi. Durumu öğrenince.

Eğriboz (Euboia) adasında Khalkis limanına geldi. Düş man hakkında bilgi edinmek için 20 par­çalık bir donanma ile.

Turgut Reis'i Preve­ze'ye gönderdi; kendi de asıl osmanlı donan­ması ile Modon'a girdi. Barbaros'un yaklaş­tığını öğrenen Andrea Doria, Preveze kuşatmasını kaldırarak.

Korfu'ya çekildi. Bar­baros da Modon'dan ayrıldı. Venedik'in elinde olan Kefalonya (Kephallonia) ada­sını bombaladıktan sonra Preveze'ye gel­i. Preveze kalesini tamir ettirdi ve donanmayle birlikte Narda (Arta) körfezine girdi. Bunu haber alan Andrea Doria, Korfu'dan ayrılarak Preveze'ye geldi; fakat çok dar olan Narda körfezinin ağzı, Preveze kalesinin toplarıyle korunduğundan körfeze giremedi. Bu sırada haçlı donan­masında 60.000 asker ve 308'i büyük savaş gemisi olmak üzere 600'den fazla gemi vardı. Türk donanması ise 122 savaş gemisi ve 20.000 askerden meydana geliyordu. Türk donanmasında 166, haçlı donanmasında ise 3.000 top vardı. Barbaros, gemisinde topla­nan mecliste, öteki kumandanların düşünce­lerine uymayarak, körfezden çıkacağını ve haçlı donanmasına saldıracağını bildirdi; ona göre, bu kadar büyük bir haçlı do­nanması yenilirse.

Akdeniz'de Türklerin üs­tünlüğü uzun süre devam edebilirdi.

27 Eylül.

1538'de.

Osmanlı donanması Narda körfezinden çıktı; yarım daire şeklinde ya­yılarak düşman donanmasına ateş açtı. Os­manlı donanmasının bu saldırısı karşısın­da Andrea Doria, savaşı kabul etmedi; kendisi için daha elverişli bir durumda sa­vaşa girmek üzere Santa Maura (Leukas) adasıyle Ithake adası arasına çekildi. 28 Eylül gecesi iki donanma tekrar karşılaş­tı. Osmanlı donanmasının merkezine Bar­baros Hayreddin Paşa, sağ kanadına.

Sa­lih Reis, sol kanadına Seydi Ali Reis ku­manda ediyordu. Turgut Reis de yedek donanmanın kumandanıydı. Osmanlı do­nanması çektiri cinsi (Kürekli) gemiler­den meydana geliyordu. Haçlı donanma­sında ise hem.

Kalyon hem de kürekli ge­miler vardı. Savaş boyunca haçlı donan­ması yelkenli gemilerle kürekli gemilerin hareketlerini düzenleyemedi. Savaşın baş­langıcında kuvvetli bir güney rüzgârı Türk donanmasının hareketine engel oluyordu; fakat bir süre sonra rüzgâr hafifleyince Barbaros hareketsiz kalan düşman gemilerini çevirerek uzaktan top ateşine tuttu; 128 düş­man savaş gemisi ve birçok nakliye gemisi battı. Türk donanması gemi kaybetmedi; sa­dece yüz ölü ve 800 yaralı verdi.

Barbaros'­un karşısında başarılı olamayan Andrea Do­ria, o zamanın geleneklerine göre büyük bir şerefsizlik sayılan bir şekilde: ami­rallik fenerini söndürerek kaçtı. Preveze yenilgisinden en çok zarar gören ülke Venedik oldu: savaştan sonra Osmanlı devletiyle yap­tığı barış antlaşmasıyle Mora ve Adriya kıyılarında elinde bulunan kaleleri ve Barbaros'un ele geçirdiği Ege denizi adalarını Os­manlı devletine bıraktı; 300 000 altın da sa­vaş tazminatı vermek zorunda kaldı.

Savaş Hazırlığı ve seyri.

Akdeniz'in bir Türk gölü haline gelmesi Avrupa devletlerini telaşa düşürmüştü. Karl V çok büyük bir donanma hazırladı. Bütün Avrupa devletleri hazırlanan Haçlı donanmasına gemi ve askerle katıldı. Donanmanın başına da Venedikli kumandan Andrea Doria getirildi. Haçlı donanmasında 600 gemi, 3000 kadar top, 60.000 asker vardı.

Türk donanması 122 parça gemiden oluşuyordu. Donanmaya kaptanı-derya (Büyük amiral) Barbaros Hayrettin Paşa komuta ediyordu. Yanında oğlu Hasan Reis, sağ kanatta Salih Reis, sol kanatta Şeydi Ali Reis, yedekte Turgut Reis bulunuyordu. Türk donanması Haçlı donanmasından beş kat daha az olmasına karşılık manevra ve ateş üstünlüğü vardı.

İki donanma Yunan Denizi'nde, Preveze açıklarında karşılaştığı zaman amiral Andrea Doria, sayıca az olan Türk donanmasının hemen saldırıya geçeceğini aklına bile getirmedi. Çünkü orada Barbaros'un emrinde bulunan donanma Akdeniz'deki Türk donanmasının tamamı değildi. Onun bütün donanmayı bir araya getirdikten sonra savaşa girebileceğini düşündü. Ama yanılmıştı. Barbaros düşman donanmasını görür görmez saldırıya geçti.

Yarma ve çevirme hareketleriyle düşmanı şaşkına döndürerek birkaç saat içinde düşman donanmasının yarısından çoğunu top ateşiyle batırdı. Öteki yarısı gece karanlığından yararlanarak fenerlerini söndürüp kaçtı. Böylece Akdeniz'de Türk egemenliği perçinlenmiş ve Barbaros'un en büyük deniz komutanı olduğu bir kere daha kabul edilmişti.

Büyük zafer, o sırada seferde bulunan Kanunî'ye, Barbaros'un oğlu Hasan Reis tarafından müjdelendi ve savaşın ayrıntıları anlatıldı. Kanunî, bütün imparatorlukta şenlik yapılmasını emretti. Preveze Zaferi bugün de Türk denizcilik günü olarak kutlanır.

1 Yorum Yapılmış "Kanuni Sultan Süleyman Preveze Deniz Zaferi"